Işıktan hızlı giden tanecik Einstein'i aşan bir devrim.
14:45 Albert Einstein , CERN , Işık hızı , Işıktan hızlı yolculuk , Işınlanma , Space Explorer 0 Comments

Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü CERN'in Dış İlişkiler Direktörü John Ellis, yeni buldukları ışıktan hızlı giden maddenin Einstein'in teorisini çürütmediğini, genişlettiğini söyledi. Hükümetle görüştüğünü bildiren Ellis, Türkiye'nin gelecek yıl CERN üyesi olabileceğini ifade etti

John Ellis, CERN'ün yani 'Evren nasıl oluştu, biz neyiz, nereye gidiyoruz?' sorularına cevap aranan, dünyanın en iyi bilim insanlarının çalıştığı merkezin Dış İlişkiler Direktörü. Geçtiğimiz günlerde İsviçre'deki bu merkezde ışıktan hızlı hareket eden bir madde saptandı. Eğer bu birkaç deneyle daha onaylanırsa, Einstein'ın teorisine yeni bir gözle bakmak gerekecek. John Ellis, önceki gün Bilfen Eğitim Kurumları'nın davetlisi olarak İstanbul'daydı. Öğrencilere seminer veren Ellis'e, dünyanın merak ettiği soruları sorduk.

Aradığınız şeyin popülerleştirilerek 'Tanrı parçacığı' olarak anılmasından rahatsız mısınız?- Tabii ki bu taneciğe tanrı parçağı denmesi beni rahatsız ediyor. Bu taneciğe bu adın verilmesinin arkasında bir fizikçi yok. Tamamen bir yayınevinin, daha çok kitap satmak için ortaya attığı ve de başarılı olduğu bir konu. Büyük Hadron çarpıştırıcısında biz bu taneciği, higgs taneciğini arıyoruz ama onun dışında da bir sürü şey arıyoruz. Hatta higgs taneciğini bulamazsak, yani beceremezsek değil olmadığını gösterirsek, bu bizim için daha heyecan verici bir sonuç olacak. Çünkü teorinin higgs taneciğiyle çözmeye çalıştığı sorunu başka yoldan çözmek ihtiyacı hissedecek. Higgs taneciğiyle, taneciğin de bir alakası yok. Bu yüzden rahatsız ediyor.

En son Einstein'ın 'ulaşılan maksimum hız ışık hızıdır' teorisinin çöktüğüne dair haberler yer aldı çeşitli kaynaklarda. Bu ne kadar doğru?- Bu sonuç, OPERA deneyinin bir sonucu. CERN'de yaratılan nutrivalar, Roma yakınındaki bir alette gözleniyor. Burada yapılan iş, nutrivaların CERN'den yola çıkıp Roma'daki dedektöre giriş zamanını ölçmek ve aradaki mesafeyi ölçmek. Ve ikisinin oranından da hızı bulmak. Çok küçük bir fark gözlendi. Yani ışık hızından daha hızlı olduğuna dair küçük bir fark gözlendi. Bu sonuç tek bir gözlemde, Einstein'ın teorisinin yanlış olduğunu söylemeye yetmez. Birincisi bu deneyin çok dikkatli olarak bir hata yapıp yapmadığının incelenmesi lazım. Geçtiğimiz hafta yeni bir sonuç açıkladık. Bu sonuca dair gelen eleştirilerden birini çürütür nitelikteydi. Ama bu öyle önemli bir sonuç ki, mutlaka bağımsız deneyler tarafından tekrardan gözlenmesi gerekir.

Yani farklı teknolojik ekipmanlarla bilim adamları tarafından tekrar gözlenmesi gerekir. Yine de şu an doğru görünüyor...- O tam zamanı ölçmek için CERN'de nutrinoların buluştuğu yere bir aletler takılıyor ve deney tekrar edilecek. Bu ölçümü İtalya'da yapabilecek iki ayrı deney seti daha var. Onlar tarafından gözlenirse veya buna benzer bir deney Amerika'da yapılıyor. Amerika'daki deney de aynı sonucu verirse. Işık hızını geçen bir şey bulduk demektir.

Diyelim ki ışık hızından daha hızlı bir şey var, tüm fizik kitapları çöpe mi gidecek?- Bir örnek vermek istiyorum; günlük hayatımızda Newton'un çekimle ilgili olan kanunları geçerli ama günlük hayatımızın dışında çıkıp da çok özel şartlar içine girdiğimiz zaman Einstein'ın bir teorisi Newton'un çekim teorisini genişletiyor ve o alanlarda da işlerlik kazanan yeni bir teori haline geliyor. Ama günlük hayatımızda Newton teorisi yanlış değil. Dolayısıyla teorilerin bir geçerlilik alanı var, bunun dışına çıktığınızda yeni bir teoriyle geçerlilik alanını genişletmek zorunda kalabilirsiniz. Newton'un çekim teorisinden Einstein'ın teorisine geçildiğinde bu bir devrim yarattı. Aynı şekilde ışıktan hızlı giden bir tanecik bulduysak, bu Einstein'ın teorisinin yanlış olduğunu göstermez, belli şartlarda eksik ya da genişletilmeye ihtiyacı olduğunu gösterir. Bu da bilimde bir devrim olur zaten.

Lisedeyken atomun maddenin en küçük parçası olduğunu sanırdık, bu bile değişti. Sanırım sizin CERN'de yaptığınız bu değişimleri bulmak... - Eski bilgilerimiz doğru. Ama bilgi büyüdükçe, eski bilgiler üzerinde derinlemesine düşünme şansınız ve ona eklemeler yapma şansınız oluyor. Daha hassas ölçümler yapabilmek için daha büyük aletlere ihtiyaç var. Ama bu her zaman doğru değil. CERN fizikçilerinden Nobel almış Georges Charpack'ın geliştirdiği detektörler sayesinde binlerce olaya bakma ihtiyacımız oldu. LHC'den sonra nasıl bir alet geliştirileceği üzerine şimdiden düşüncelerimiz var, LHC'den daha büyük ve dairesel olmayan bir alet yapmayı planlıyoruz. İkinci fikirse, LHC gibi daire içinde olan, daha yüksek enerjilere ulaşan bir makine yapmak. Bunların hepsi para isteyen şeyler. Bu iki seçimden doğru olana karar vermek zorundayız. Bu senenin sonunda LHC'den gelecek sonuçlar bize doğru yolu gösterecek.

Nereye gidiyoruz?

CERN'de sanki sabah akşam sadece maddeyi araştırıyormuşsunuz gibi bir imaj var. Doğru mu bu?- Çalışmaların temelini maddenin araştırılması ve anlaşılması oluşturuyor. Ama aslında cevaplamaya çalıştığımız soru, 'Nereden geliyoruz, neyiz, nereye gidiyoruz?' Bu çok geniş bir yorum isteyen bir soru. Belli bir cisme ya da öze dayandırarak da buna cevap verebilirsiniz, metafizik olarak da, dini olarak da tartışabilirsiniz. Bizim yaptığımız fizik açısından yaptığımız bir çalışma.

ABD'deki Fermilab ile CERN rakip mi yoksa işbirliği var mı? - CERN ve Fermilab ortak çalışıyor. Fermilab büyük hadron çarpıştırıcısının bazı parçalarını imal etti. Ama Fermilab'taki hızlandırıcı kapatıldı çünkü LHC'nin sonuçları çok daha hızlı. Bir tip fiziğin tek bir laboratuarda yapılması aslında iyi bir şey değil. Rekabette fayda var.

Türkiye'nin üyeliğinde durum nedir? - Türkiye CERN'e üye olmak istediğini hükümet düzeyinde bildirdi. En son üyeliğe geçiş döneminin süresi ve şartlarını konuşmak üzere bir heyet geldi. Seneye resmi olarak Türkiye'nin CERN'in bir üyesi olacağını umuyorum. (Sabah, 27.11.2011)

____________________

Işık Hızı Aşıldı mı?

Nötrinoların ışık hızından hızlı olup olmadığını anlamak için 2. deney yapıldı. Bu deneyde de nötrinoların hızı, ışıktan daha fazla ölçüldü.İsviçre'deki CERN laboratuvarından, 730 kilometre uzaklıktaki İtalya'daki Gran Sasso laboratuvarına, nötrino demetleri gönderildi.

Eleştiriler üzerine, ilk deneyde uzun olan nötrino demetleri, bu defa kısa tutuldu.

Bilimadamları, bu deneyde de, nötrinoların ışıktan daha hızlı hedeflerine ulaştıklarını belirlediler.

Bu deneyin yanılma payının, öncekine göre 20 kez daha düşük olduğu bildirildi.

Sonuçlar, bir bilim kurulu tarafından da incelenecek.

Nötrinolar hakkındaki hipotezin kesinleşmesi için, bazı deneyler daha yapılması gerektiği belirtiliyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde ve Japonya'da da bilimadamları, nötrino deneyini tekrarlamayı planlıyor.

Uzay ve dünya dışı yaşam konularında birbirinden dikkat çekici yayınlar www.SpaceExplorer.TV sitemizde