.png)
Rusya uzay çöplerini temizlemeye başlıyor.
Uzmanlara göre, uzay çöpleri ciddi ekolojik sorun olmaya başlıyor. Çöpler, gerek gezegeni, gerekse dışındaki boşluğun benimsenmesiyle ilgili perspektifleri de tehdit ediyor. Her yıl harcanan füze kademeleri, uydu parçaları gibi yüzlere çöp nesnesi yere düşüyor. Küçükleri atmosferde yanıyor, büyükleri ise Yer yüzeyine ulaşıyor. Çöpün çöple çatışması sayesinde aralarında çatışan ve çoğalan yeni parçaların oluşması sayesinde durum daha da kötüleşiyor.
Halihazırda yer etrafındaki yörüngede boyutları 10 santimi aşan 20 bin civarında uzay nesnesi bulunuyor. Onların toplam ağırlığı 5 bin ton kadar. Bunlardan 1100’nü faaliyette bulunan uydular oluşturuyor. Geri kalanlar ise çöp... Genel çöp yığınının büyük bir kısmını, gözetim için çok küçük olan yüzbinlerce nesne oluşturuyor. Sözü edilen nesneler uzay boşluğunda birkaç bin kilometre hızla hareket ediyor ve faaliyetteki uydular ile Uluslararası Uzay İstasyonu(UUİ) için gerçek tehdit oluşturuyor. UUİ, vaktiyle mevcut uzay cihazlarının tehlikeli kalıntılarından kaçınmak için düzenli olarak manevra yapmak zorunda.
Yörüngenin düzeltilmesi, bugün çöple çatışmayı önlemek için belki başlıca yöntemdir, fakat bu yöntem de uzayda güveni yüzde 100 garantilemeyecek. Devre dışı olmak için uydunun 1 santim boyutlu parçayla çatışması yeterli. Bu gibi çöpleri var olan sistemlerden hiç biri kaydetmek kabiliyetinde değil. Bu demektir ki, sorunu çözmek için tek yöntem, Yer etrafındaki yörüngede genel temizliğin düzenlenmesi. Yapılmasını gerçekleştirmeye olanak sağlayacak üniversel teknolojiler şimdilik yok. Kaydetmek gerek ki, 10 küsur Ulusal ve Uluslararası Uzay Ajansının dahil olduğu Uluslararası Uzay Çöpleri Koordinasyon Komitesi (İnter-Agency Space Debris Coordination Committee) meydana getirilmiş bulunuyor. Sözü geçen Ulusal ajanslarının her biri birlikte ve ayrı olarak böyle teknolojileri geliştiriyor. Rusya ve ABD, Rusya ve Japonya, Japonya ve ABD, Avrupa Uzay Araştırma Ajansı ortaklaşa araştırmalar yapıyor.
Örneğin bu yıl Japonya ve ABD, Okayama eyaletindeki rasathane temelinde, yer yörüngesinde uzay çöplerinin ortaklaşa gözlemlenmesi-tespiti hakkında anlaşmaya vardılar. Bundan önce Doğu Asya’da bulunan gözetim istasyonlarından hiç biri uzay çöplerinin gözlem ve tespitini yapmamıştı. Ülkelerin yer etrafındaki boşluğun kirlenmesine sözde katkılarına gelince, Çin’in payına çöplerin yüzde 40, ABD’nin payına yüzde 27.5, Rusya’nın payına yüzde 25.5, geri kalan ülkelerin payına ise çöplerin yüzde 7 düşüyor.
Geçenlerde Rusya Uzay Ajansı, çalışmayan uydu ve hızlandırıcı bloklardan yerdurağan yörüngenin temizlenmesi için kullanılacak yeni uzay aygıtını meydana getirmek niyetini açıkladı. Gelecek uzay temizleyicisinin adı “Likvidator” (Tasfiyeci). Problemi çözmek için aygıtın iki varyantı var: toplanan kırıntıları kimseye engel olmayacağı daha yüksek bir yörüngeye çıkarmak. Ya da, onların yörüngeden çıkarılarak sözüm ona uzay gemileri mezarlığında batırılması. Bu, Christmas Adası yakınındaki Pasifik bölgesi. Uzay temizleyicisinin tasarımıyla ilgili çalışmalara Roskosmos 2018’de başlamayı planlıyor. Bilimsel programın yöneticisi Vladimir Agapov anlatıyor:
"Bir sürü mühendislik çözüm teklif edildi. Aralarında daha küçük çöplerin toplanması için ağların kullanılması da var. Şimdilik bu yalnız projeler halinde. Projelerin hızlı şekilde hayata geçirilmesi, birden birkaç faktöre bağlı. Birincisi, mühendislikle ilgili: çetin sistemlerin meydana getirilmesi gerekiyor. İkincisi, güvenliktir. Çöpler şu veya bu yöntemle öyle temizlensin ki, çalışan uydular zedelenmesin. En nihayet, çok seyrek konuşulan hukuki faktör. Uzayda bulunan teknojen nesnenin her parçası herhangi bir ülkeye ait. Bu yüzden yok edilmesi için ülkeden izin almak gerek.
Asıl bunun içindir ki, uzay çöplerinin temizlenmesi sorununun çözümünde uluslararası işbirliğinin büyük önemi var. Bunun, uzay çöplerinin temizlenmesinde tek konsepsyona yol açabilmesi zaman meselesidir."
| Rusya'nın Sesi
Uzay ve dünya dışı yaşam konularında birbirinden dikkat çekici yayınlar www.SpaceExplorer.TV sitemizde
Uzay ve dünya dışı yaşam konularında birbirinden dikkat çekici yayınlar www.SpaceExplorer.TV sitemizde
0 yorum:
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.